Đắc sủng hậu cung

Hán Thành Đế vốn thích hưởng lạc, từng sủng ái Hứa Hoàng Hậu và Ban Tiệp dư đều có tiếng chuyên sủng và hiền huệ. Thế nhưng sau nhiều năm mà cả Hứa hậu cùng Ban thị vẫn không sinh được hoàng tử, Hán Thành Đế dần thấy chán ngán hậu cung nên đến phủ của Dương A công chúa (阳阿公主) uống rượu xem hát.

Trong khúc múa mà Dương A công chúa phủ trình diễn, Triệu Phi Yến xuất hiện. Hán Thành Đế trông thấy Triệu Phi Yến thân nhẹ như chim yến, múa may uyển chuyển, cùng với nhan sắc tuyệt trần bèn say mê. Sau đó, Thành Đế đem Phi Yếnvề hậu cung, ngày đêm sủng hạnh. Nghe nói em gái Phi Yến là Triệu thị cũng rất xinh đẹp diễm lệ, Hán Thành Đế cũng cho triệu vào. Sau khi hai chị em Triệu thị nhập cung, Hán Thành Đế càng không ngó ngàng đến các phi tần mà chỉ ngày đêm đắm chìm hưởng lạc cùng chị em họ Triệu, phong cả hai là Tiệp dư[3][5][6].

Năm Hồng Gia thứ 3 (18 TCN), chị gái Hứa hoàng hậu là Bình An Cương hầu phu nhân Hứa Yết gièm pha cung nhân trong hậu cung, lời nói trù yếm, lại liên hệ đến Đại tướng quân Vương Phượng là thân thích của Thái hậu Vương Chính Quân. Triệu Tiệp dư cùng em gái nhân đó tâu lên Vương Thái hậu, thế là Thái hậu cho người điều tra, Hứa Yết bị xử tử. Hoàng hậu Hứa thị vì bị chị gái liên lụy nên bị phế truất[7][8]. Ban Tiệp dư cũng bị liên lụy vụ án này, nhưng may mắn thoát khỏi, xin nương nhờ Trường Tín cung của Hoàng thái hậu. Từ đó, chị em họ Triệu chuyên sủng hậu cung.

Đăng cực Hậu vị

Sau khi Hứa hoàng hậu bị phế, Hán Thành Đế muốn lập Tiệp dư Triệu Phi Yến làm Hoàng hậu, nhưng bị Vương Thái hậu phản đối vì chê bai Triệu thị xuất thân là ca nữ thấp hèn. Cháu trai gọi Thái hậu bằng dì là Thuần Vu Trường (淳于長) nhân cơ hội muốn lấy công với Hán Thành Đế, bèn hiến kế giúp Triệu Tiệp dư đủ tư cách làm Hoàng hậu bằng việc truy phong gia đình[9].

Năm Vĩnh Trị nguyên niên (16 TCN), tháng 4, Hán Thành Đế ra lệnh truy phong cha của Triệu Phi Yến là Triệu Lâm làm Thành Dương hầu (成暘侯), từ đó không còn ai phàn nàn về xuất thân của Triệu Phi Yến. Tháng 6 năm đó, Hán Thành Đế ra chỉ lập Triệu Phi Yến làm Hoàng hậu, em gái là Triệu thị làm Chiêu nghi[10][11]. Tuy trở thành Hoàng hậu, song không lâu sau Triệu Hoàng hậu bị thất sủng, Hán Thành Đế say mê em gái của Hoàng hậu là Triệu Chiêu nghi. Nơi ở của Triệu Chiêu nghi là Chiêu Dương cung (昭暘宮), cực kì xa hoa, trong đình lấy sắc màu đỏ son, sơn mới hoàn toàn, ngưỡng cửa thì lấy đồng thau trang sức, lại cũng tô hoàng kim lên, cầu thang lên điện thì lấy bạch ngọc mà làm, đồng thời khảm nhập Lam Điền tường ngọc, minh châu, thúy vũ, sự xa xỉ này là bậc nhất khi đó trong các cung. Tuy được sủng ái như vậy, song Triệu Chiêu nghi không hề mang thai, cả Triệu Hoàng hậu cũng vậy[12].

Năm Tuy Hòa nguyên niên (8 TCN), do không có con trai, Hán Thành Đế bèn triệu em trai là Trung Sơn vương Lưu Hưng và cháu trai là Định Đào vương Lưu Hân về Trường An, hòng chọn người kế vị. Bà nội của Lưu Hân là Phó Thái hậu, phi tần của Hán Nguyên Đế, đã diện kiến Triệu Hoàng hậu cùng Triệu Chiêu nghi với những hòm vàng bạc châu báu, mong Hoàng hậu nói giúp với Hán Thành Đế lập cháu mình đăng ngôi. Quả nhiên sau đó Thành Đế lập Lưu Hân làm Hoàng thái tử.

Năm Tuy Hòa thứ 2 (7 TCN), Hán Thành Đế đột ngột băng hà. Thái tử Lưu Hân kế vị, tức Hán Ai Đế. Theo lệ, Hoàng thái hậu Vương Chính Quân trở thành Thái hoàng thái hậu, còn Triệu Hoàng hậu được tôn làm Hoàng thái hậu. Khi đó, Thái hoàng thái hậu Vương Chính Quân hạch tội Triệu Chiêu nghi hạ độc Hoàng đế, khiến Triệu Chiêu nghi sợ hãi mà tự sát. Dù vậy, Hán Ai Đế vẫn để Triệu Phi Yến ở vị trí Thái hậu do bà có công giúp Lưu Hân được phong Thái tử. Em trai Thái hậu là Triệu Khâm (赵钦) được phong Tân Thành hầu (新成侯), một người cháu được kế thừa tước Thành Dương hầu. Triệu thị gia tộc "Nhất môn lưỡng Hầu", địa vị trở nên hiển hách[13].

Vài tháng sau, Tư lệ Giải Quang (解光) dâng tấu lên, truy tội Triệu Chiêu nghi xúi giục Hoàng đế sát hại hoàng tử do Hứa mỹ nhân sinh ra. Trung cung sử Tào Cung tố giác: "Triệu Chiêu nghi khuynh loạn thánh triều, thân diệt thừa tự, người nhà đương phục thiên tru", do vậy yêu cầu điều tra cả nhà họ Triệu[14]. Do cớ sự đó, Hán Ai Đế thu hồi tất cả phong tước của em trai cháu trai của Triệu Thái hậu, buộc họ đến quận Liêu Tây. Không lâu sau, Nghị lang Cảnh Dục (耿育) thay Triệu Thái hậu cầu tình, nể tình công ơn khi xưa của Triệu Thái hậu, do vậy Hán Ai Đế miễn truy cứu Thái hậu, điều này khiến Thái hoàng thái hậu cùng gia tộc Vương thị bất mãn[15].

Bị phế truất và bức tử

Năm Nguyên Thọ thứ 2 (1 TCN), Hán Ai Đế băng hà, con trai của Trung Sơn vương Lưu Hưng là Lưu Kỳ Tử kế vị, tức Hán Bình Đế. Vào lúc này, Phó thái hậu cũng đã qua đời, Hán Ai Đế là người có quyền bảo hộ nhất cũng mất, nhân cơ hội đó tập đoàn ngoại thích Vương thị của Vương Chính Quân như "đông sơn tái khởi", liên tiếp lên kế hoạch trù dập toàn bộ những phe phái của Hán Ai Đế, hoặc những người được Ai Đế sủng ái.

Mất đi Ai Đế cùng nhà họ Phó, Triệu Thái hậu mất đi chỗ đứng. Ngay lập tức, bà bị Tân Đô hầu Vương Mãng kết tội đồng phạm với em gái Triệu Chiêu nghi, ám toán hoàng tự, ra chỉ: "Khi trước, Hoàng thái hậu cùng Chiêu nghi đều hầu màn trướng, tỷ muội chuyên sủng, chấp tặc loạn mưu, tàn diệt Thừa tự, làm nguy nan Tông miếu. Bội thiên phạm tổ, không thể lấy danh nghĩa Thiên hạ mẫu nghi mà tôn thờ. Biếm Hoàng thái hậu làm Hiếu Thành Hoàng Hậu, đến trú Bắc cung"[16]. Triệu Phi Yến từ khi nhập cung có được sự sủng ái của Hán Thành Đế, lừng lẫy một thời, sủng khuynh thiên hạ hơn 10 năm, đến đây lại bị nhà họ Vương biếm thành [Hiếu Thành Hoàng hậu; 孝成皇后] và giam cầm ở Bắc Cung.

Một tháng sau, Vương Mãng lại tiếp tục trách cứ Triệu Phi Yến, ra lệnh phế Triệu Phi Yến cùng Phó hoàng hậu của Hán Ai Đế đều làm [Thứ nhân; 庶人], cả hai người đều bị ép đến lăng tẩm của chồng. Cũng trong ngày hôm đó, Triệu Phi Yến và Phó thị đều bị bức tự vẫn. Bà vào cung 16 năm, chung niên tầm 44 tuổi[17].